خواص گل کلم :۲۰ فایده شگفت انگیز گل کلم برای سلامتی
گل کلم به خانواده کلمیان تعلق دارد که شامل بروکلی، کلم کالی و کلم برگ نیز میشود. این نوع کلم نام خود را از کلمهی لاتین caulis بهدست آورده که به معنی کلم برگ دارای گل است. گلهای روی گل کلم با فاصلهی نزدیکی کنار هم قرار گرفتهاند و از جوانههای گل تشکیل شدهاند که به یک ساقهی مرکزی متصل هستند. برای محافظت از طعم و نرمی گل سرخ، آنها از نور خورشید محافظت میشوند تا مانع تولید رنگدانهی کلروفیل و بیش از اندازه رسیدن آن شوند.
گفته میشود که گل کلم بومی آسیا باشد، اما دوباره در منطقهی مدیترانه، ترکیه و ایتالیا حدود ۶۰۰ سال قبل از میلاد پدیدار شد. در اواسط قرن شانزدهم، گل کلم در فرانسه و اروپای شمالی به رسمیت شناخته شد. امروزه هند، چین، ایتالیا، فرانسه و ایالات متحده تولیدکنندگان برتر گل کلم در سراسر جهان هستند.
ارزش تغذیهای گل کلم
گل کلم منبعی عالی از ویتامین C (اسید اسکوربیک)، فولات، ویتامین K (فیلوکینون) و ویتامین B-۶ است. ویتامین B۱ (تیامین)، B۲ (ریبوفلاوین)، B۳ (نیاسین) و E (آلفا توکوفرول) نیز در مقادیر کم در گل کلم وجود دارد. این گیاه خوراکی حاوی مواد معدنی حیاتی مانند کلسیم، منیزیم، فسفر، پتاسیم و منگنز است و ابدا کلسترول مضر را در بدن افزایش نمیدهد. گل کلم منبع پروتئین است و مقدار بسیار کمی چربی به بدن میرساند. مقدار قابلتوجهی از چربی آن شامل چربیهای غیر اشباع و اسیدهای چرب ضروری امگا ۳ میشود. فیبر غذایی نیز در گل کلم موجود است و در مقایسه با دیگر گیاهان همخانوادهی خودش مثلا بروکلی، مقدار بسیار کمی قند طبیعی دارد.
گل کلم در چهار گروه اصلی قرار دارد: آسیایی، ایتالیایی، دوسالانهی اروپای شمال غربی و یکسالزی اروپای شمالی، که در بیش از صد واریته دیده میشوند. به غیر از رنگ سفید، گل کلم در چند رنگ دیگر نیز وجود دارد:
۱. سبز:
گل کلم سبز بروکوفلاور (broccoflower) نیز نامیده میشود. این نوع گل کلم در شکل طبیعی و همچنین در یک نوع نوکتیز به نام رومانسکو بروکلی (یا کلم رومی) یافت میشود.
۲. بنفش:
گروه آنتیاکسیدانی، آنتوسیانینهایی که در گل کلم بنفش موجود هستند مسئول به وجود آمدن این رنگ هستند.
۳. نارنجی:
گل کلم نارنجی در مقایسه با نوع سفید این کلم بسیار مغذی است و حاوی مقدار زیادی ویتامین A است.
خواص گل کلم برای سلامتی
گل کلم علاوه بر طعم تند و خوبی که دارد، ارزش غذایی فوقالعادهای نیز برای بدن دارد. ارزش غذایی این کلم میتواند به دلیل وجود فیتوکمیکالهای قدرتمندی باشد که به مبارزه با بیماریهای مختلف کمک میکنند و قدرت سیستم ایمنی بدن را افزایش میدهند، و در عین حال به حفظ تمیزی سیستم بدن کمک میکند.
۱. آنتیاکسیدان فراوانی دارد:
سبزیجات خانوادهی کلمیان از جمله گل کلم، حاوی ویتامین C، منگنز و دیگر آنتیاکسیدانهای قدرتمند هستند که برای قسمتهای متفاوتی از بدن فواید بسیار زیادی دارند. گل کلم همچنین حاوی مواد شیمیایی گیاهی است به نامهای ایندول و گلوکوزیناتهایی به نامهای گلوکورافانین، گلوکوبراسیسین و گلوکوناستورتین. این ترکیبات سالم باعث تحریک آنزیمهای مهارکنندهی سرطان و محافظت از سلولهای بدن در برابر استرس اکسیداتیو و آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد میشوند.
۲. سلامت قلب و عروق را ارتقاء میدهد:
گل کلم ویتامین K دارد که دارای خواص ضد التهابی است. مصرف منظم گل کلم، گردش خون سالم را تضمین میکند و به حفظ رگهای خونی کمک میکند. این مزایای گل کلم به دلیل وجود گلوکورافانین است. گلوکورافانین تبدیل میشود به ایزوتوسیانات که فعالیتهای ضد التهابی را فعال میکند و مانع انباشت لیپیدها در رگهای خونی میشود. این امر سبب جریان خون بدون انسداد میشود و همین خطر بیماریهایی مانند آترواسکلروز (تصلب شرایین) را کاهش میدهد و سلامت قلبی و عروقی را ارتقاء میدهد.
ایزوتوسیانات، ایندول -۳- کاربینول یا I۳C یک مولکول ضد التهابی است که در سطح ژنتیکی عمل میکند و مانع از تحریک فعالیتهای التهابی در مراحل اولیه میشود. چنانچه از سوی مطالعات مختلف پشتیبانی میشود، ثابت شدهاست که ایندولها در سنتز لیپیدها، متعادل نگه داشتن سطوح تریگلیسیرید، کلسترول و حفظ سلامت قلب و عروق موثر هستند. پژوهشها همچنین ثابت کردهاند که عملکرد ضد ترومبوز و ضد پلاکتی ایندول -۳- کاربینول به طور قابلتوجهی به سلامت قلب کمک میکند. امگا ۳ موجود در آن به شکل آلفا لینولنیک اسید نیز به این فعالیت مفید کمک میکند.
۳. اختلالات معده را برطرف میکند:
گل کلم منبع فیبر غذایی است که به فرآیند هضم کمک میکند و روند حذف سموم بدن را افزایش میدهد. گلوکوزینولات، گلوکورافانین و سولفورفان موجود در گل کلم، از پوشش معده محافظت میکند و به مقاومت در برابر رشد باکتریهای هلیکوباکتری پیلوری کمک میکند. افزون بر این مکانیسم دفاعی، ایزوتیوسیانات غذایی موجود در گل کلم از خطر بروز اختلالات مختلف شکم مانند زخم معده و سرطان روده جلوگیری میکند.
۴. پاپیلوماتوز تنفسی را درمان میکند:
گل کلم حاوی ایندول -۳- کاربینول است که در درمان پاپیلوماتوز راجعهی تنفسی مؤثر است. پاپیلوماتوز تنفسی یک بیماری ناشی از ویروس پاپیلوم انسانی است که بر تارهای صوتی در حنجره، نای، ریه و برونش تاثیر میگذارد. مطالعات نشان دادهاند که افزایش مصرف سبزیجات چلیپایی، مانند گل کلم، به کاهش شدت پاپیلوماتوز تنفسی کمک میکند.
۵. از ابتلا به سرطان پیشگیری میکند:
گل کلم حاوی گلوکوزینولات است که به منظور تولید ترکیبات سالمی مانند سولفورفان و ایزوتیوسیاناتها به نامهای ایندول -۳- کاربینول تجزیه میشود. مطالعات نشان دادهاند که این ترکیبات اثرات کموپریونتیو و ضد استروژن دارند که به جلوگیری از رشد سلولهای سرطانی کمک میکنند. پژوهشها شواهدی ارائه دادهاند برای پشتیبانی از این واقعیت که مصرف سبزیجات خانوادهی کلمیان مانند گل کلم به کاهش خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان مانند سرطان ریه، سرطان مثانه، سرطان پستان، سرطان پروستات، سرطان تخمدان و سرطان دهانه رحم کمک میکنند.
۶. سلامت استخوانها را ارتقاء میدهد:
گل کلم حاوی ویتامین C است که نقش مهمی در تولید کلاژن دارد. کلاژن از مفاصل و استخوانها در برابر آسیبهای التهابی محافظت میکند. گل کلم همچنین، حاوی ویتامین K است که ممکن است به جلوگیری از تحلیل رفتن استخوان در مردان و زنان کمک کند.
۷. خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا (تباهی لکهی زرد) را کاهش میدهد:
گل کلم غنی از ویتامین C و آنتیاکسیدانها است، بنابراین ممکن است در کاهش خطر دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن (AMD) که میتواند منجر به نابینایی، به ویژه در سالمندان شود، موثر باشد. سولفورفان موجود در گل کلم از بافتهای شبکیه در برابر آسیبهای ناشی از استرس اکسیداتیو محافظت میکند، و از آسیب دیدگی و اختلالات چشم مانند آب مروارید جلوگیری میکند.
۸. به فرآیند سمزدایی بدن کمک میکند:
مصرف سبزیجات چلیپایی از جمله گل کلم برای سیستم سمزدایی بدن بسیار مهم است. گل کلم حاوی ایندول -۳- کاربینول است، یک فیتونوترینت که همراه با سولفورفان به فعال کردن و تنظیم عملکرد آنزیمهای سمزدا کمک میکند.
۹. از تاثیر اشعهی ماوراء بنفش روی پوست جلوگیری میکند:
مطالعات انجام شده نشان دادهاند که سولفورفان موجود در گل کلم در محافظت از پوست در مقابل آسیبهای ناشی از اشعهی ماوراء بنفش موثر است. اثر محافظتی سولفورفان بدن را در برابر التهاب، سرطان پوست، اریتیم ناشی از UV و آسیب سلولی محافظت میکند.
۱۰. اختلالات تحلیلبرندهی اعصاب را رفع میکند:
سولفورفان و ایندولهای موجود در گل کلم نقش کلیدی در کاهش پیشرفت بیماریهای تحلیلبرندهی اعصاب ایفا میکنند. آنها آنزیمهای سمزدا را فعال میکنند و همین سطح گلوتاتین را افزایش میدهد و به درمان آسیبهای عصبی ناشی از التهاب و استرس اکسیداتیو در بیماریهای آلزایمر و پارکینسون کمک میکند.
۱۱. فشار خون و کلسترول را پایین میآورد:
خواص آنتیاکسیدانی و ضد التهابی گلوکورافانین و سولفورفان موجود در گل کلم به کاهش استرس اکسیداتیو و همینطور میزان LDL و کلسترول کلی کمک میکند. گل کلم همچنین باعث افزایش کلسترول HDL (کلسترول خوب) و کاهش فشار خون میشود. علاوه بر این، فیبر و اسید چرب امگا ۳ موجود در گل کلم نیز به کاهش کلسترول بد کمک میکند و مانع از سخت شدن شریانها میشود.
۱۲. به تعادل الکترولیتهای بدن کمک میکند:
گل کلم حاوی پتاسیم است. پتاسیم یکی از الکترولیتهای اصلی بدن است. پتاسیم موجود در این سبزی چلیپایی به حفظ تعادل الکترولیت در بدن، که برای عملکرد سیستم عصبی در انتقال تکانههای عصبی و انقباض عضلانی ضروری است، کمک میکند.
۱۳. سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند:
گل کلم غنی از آنتیاکسیدانها و مواد مغذی تقویتکنندهی سیستم ایمنی است. حضور ویتامین C همراه با سایر ترکیبات سودمند موجود در آن به جلوگیری از انواع مختلف عفونت کمک میکند و مکانیسمهای دفاعی بدن را تقویت میکند و مانع از بروز التهاب ناشی از بیماریها میشود.
۱۴. دارای اثرات ضد چاقی است:
گل کلم حاوی عناصر سالم مانند ایندولها است که اثرات ضد چاقی دارند. مطالعات نشان میدهند که مصرف گل کلم در پیشگیری از التهاب و اختلالات متابولیکی در بدن مفید است. همچنین به تحریک ترموژنزهایی که سبب سوختن چربی میشوند کمک میکند و از چاقی جلوگیری میکند.
۱۵. برای زنان باردار مفید است:
استفاده از گل کلم در برنامهی غذایی دوران بارداری مفید است به دلیل وجود فولات که به رشد سالم عصبهای کودک کمک میکند. گل کلم همچنین دارای ویتامینها و مواد معدنی ضروری دیگری مانند فیبر است که سلامت کلی را ارتقا میدهند.
۱۶. سلامت مغز و سلولها را ارتقاء میدهد:
گل کلم حاوی کولین و فسفر است که هر دو در بازسازی غشای سلولی موثر هستند. بازسازی غشای سلولی برای عملکرد کارآمد مغز و سیستم عصبی جهت انتقال سیگنالهای عصبی ضروری است. علاوه بر این، حضور پتاسیم و ویتامین ب۶ در گل کلم نیز با ایجاد یک سری از انتقال دهندههای ضروری مورد نیاز، از جمله دوپامین و نوراپینفرین نقش مهمی در حفظ سلامت مغز و ترویج ارتباط مناسب در عصبها دارد.
۱۷. خطر ابتلا به دیابت را کاهش میدهد:
مصرف منظم گل کلم به دلیل وجود ویتامین C و پتاسیم در آن، به کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک میکند. پتاسیم موجود در گل کلم به تنظیم متابولیسم گلوکز کمک میکند. این عنصر همچنین به منظور اقدام علیه افزایش سطح قند خون در بدن، توسط پانکراس برای ترشح هورمون انسولین مصرف میشود. پایین بودن سطح پتاسیم در بدن در نهایت میتواند سطوح قند خون را افزایش داده و تهدیدی جدی برای بیماران دیابتی ایجاد کند. علاوه بر این، مطالعات نیز نشان میدهند که ویتامین ب۶ موجود در گل کلم نیز در تقویت تحمل گلوکز در بیماران مبتلا به دیابت بارداری موثر است.
۱۸. التهاب رودهی بزرگ (کولیت) را درمان میکند:
مطالعات نشان دادهاند که عصارهی گل کلم دارای اثرات ضد التهابی بر علائم کولیت زخمی است. این اثر محافظتی را میتوان به حضور فناتیل ایزوتیوسیانات نسبت داد، که اثر شفا دهندهای روی آسیبهایی که در بافتهای روده و بافت پوششی روده وارد میشود، دارد.
۱۹. از بروز سکتهی مغزی جلوگیری میکند:
تحقیقات نشان میدهند که مصرف میوهها و سبزیجاتی که گوشت سفید دارند مانند گل کلم به علت داشتن ترکیب آلیسین به کاهش خطر ابتلا به سکتهی مغزی، کمک میکنند. آلیسین به پاک کردن کبد و خون نیز کمک میکند.
۲۰. مصارف زیادی در آشپزی دارد:
گل کلم یک سبزی همه کاره است که میتواند به صورت هوشمندانه در منو به عنوان مخلفات یا در کنار غذای اصلی در سراسر جهان مورد استفاده قرار بگیرد. این گیاه چلیپایی میتواند بخارپز شود یا در مایکروویو طبخ شود و یا میتوانید آن را با سبزیجات دیگر مانند سیبزمینی و نخود فرنگی به روش تفت روغن داغ آماده کنید. همچنین میتوانید آن را به سوپ اضافه کنید یا میتوانید آن را رنده کنید و به عنوان یک چاشنی در پارانتا (نان مغزدار هندی) استفاده کنید.
نکاتی برای انتخاب گل کلم
گل کلم با گلهای فشرده در کنار هم که تمیز و سفید هستند بهترین انتخاب است. گل کلمی که گلهای زرد و پراکنده با برگهای شل و ول دارد تازه نیست و عاری از مواد مغذی است. تکههای رنگی تیره بر روی گل کلم نیز ممکن است نشاندهندهی حضور یک بیماری قارچی شناخته شده به عنوان سفیدک کرکی باشد.
هشداری در مورد گل کلم
ترکیبات دارویی
۱. وارفارین:
گل کلم غنی از ویتامین K است که توسط بدن برای انعقاد نرمال خون مورد استفاده قرار میگیرد. این گیاه خوراکی میتواند اثربخشی داروی ضد انعقادی مانند وارفارین و کومادین را که برای جلوگیری از لخته شدن خون در بدن تجویز میشوند، کاهش دهد. در صورت مصرف داروهای ضد انعقاد، همیشه توصیه میشود که برای مصرف غذاهای غنی از ویتامین K مانند گل کلم با یک متخصص حرفهای در زمینهی بهداشت و سلامت مشورت کنید.
عوارض جانبی
۱) سبب بروز گاز در معده میشود:
گل کلم حاوی کربوهیدراتهای پیچیدهای است که به طور کامل در دستگاه گوارش تجزیه نمیشوند. این کربوهیدراتها توسط باکتری روده مصرف میشوند. این امر گاهی اوقات ممکن است منجر به نفخ و آزاد شدن گازهای خفیف مانند هیدروژن و دیاکسیدکربن شود.
۲) دارای پورین است:
گل کلم حاوی پورین است که در صورت مصرف بیش از حد میتواند موجب مشکلات مختلف سلامتی شود. پورینها برای تشکیل دادن اسید اوریک تجزیه میشوند و مصرف بیش از حد غذاهای غنی از پورین باعث تشکیل اسید اوریک در بدن میشود. این امر میتواند راه را برای مشکلات مرتبط با اسید اوریک مانند سنگ کلیه و نقرس هموار کند. برای افرادی که دارای چنین مشکلاتی هستند، توصیه میشودکه مصرف مواد خوراکی غنی از پورین مانند گل کلم را محدود کنند.
۳) ممکن است سبب بروز آنافیلاکسی در بعضی افراد شود:
گل کلم در بعضی افراد ممکن است آنافیلاکسی ایجاد کند. آنافیلاکسی واکنش آلرژیک شدید بدن به یک ماده است. علائم هشدار دهندهی چنین واکنش آلرژیکی عبارتند از بروز تورم در برخی قسمتهای بدن، خارش، تنگی نفس و عوارض تنفسی. همیشه توصیه میشود استفاده از گل کلم را در هنگام وقوع چنین علائم بحرانی متوقف کنید و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
گل کلم همچنین به علت داشتن گوگرد و سیلیکون باعث رشد مو و سالمتر شدن پوست میشود. وجود این مواد همچنین باعث توسعهی هموگلوبین خون در بدن میشود. گل کلم یک گیاه پرکاربرد است که عطر و طعم خوبی به غذای کم کالری داخل برنامهی غذایی میدهد. گنجاندن سبزیجات چلیپایی از قبیل گل کلم در رژیم غذایی در ارائهی مزایای متعدد برای تقریبا هر سبک زندگیای تاثیری فوقالعاده دارد!
موضوع: خواص گل کلم :۲۰ فایده شگفت انگیز گل کلم برای سلامتی
مقالات مرتبط:
۲۴ فایده کلم بروکسل برای سلامتی، پوست و مو
کلم قمری ; خواص و ارزش غذایی