خواص درمانی گیاه سنبل الطیب

قسمت مورد استفاده این گیاه ریشه آن است و معمولاً از ریشه گیاهی که بیش از سه سال عمر دارد استفاده میشود. سنبل الطیب پس از خشک شدن برنگ قهوهای در میآید. طعم آن تلخ ولی خوشبو و معطر است. عطر آن پس از خشک شدن بیشتر میشود.
ریشه گیاه سنبلالطیب دارای اجزای مختلفی بوده و میتوان به روغنهای فرار مثل «والریکاسید»، «آلکالوئیدها» و آمینواسیدهای آزاد مثل «گاما آمینوبوتیریک اسید»، «تیروزین»، «آرژنین» و «گلوتامین» اشاره کرد . نام اسید آمینه «والین» را از روی این گیاه انتخاب کردند و «والرنال» و «اسید والرنیک» از قویترین ترکیبات آرامبخش موجود در سنبلالطیب هستند. ریشه سنبلالطیب حاوی یک درصد اسانس است که این اسانس در ریشه تازه گیاه بیشتر است و به تدریج که ریشه خشک میشود مقدار اسانس آن کاهش یافته ولی بوی آن قویتر میشود همچنین اسانس تازه این گیاه به رنگ سبز مایل به زرد است ولی در طول زمان غلیظ میشود.
اثر دارویی ریشه تازه سنبلالطیب، سه برابر ریشه خشک شده آن است، این گیاه دارویی باید در حرارت کم خشک شود زیرا اثر دارویی آن در حرارت بالا از بین میرود.
ترکیبات شیمیایی
ریشه سنبل الطیب حاوی ۱ درصد اسانس است. این اسانس درریشه تازه بیشتر است و به تدریج که ریشه خشک میشود مقدار اسانس آن کاهش یافته ولی بوی آن قوی تر میشود. اسانس تازه برنگ سبز مایل به زرد است ولی در اثر ماندن غلیظ میشود. آثار دارویی ریشه تازه آن سه برابر خشک شده آن است. سنبل الطیب باید در حرارت کم خشک شود و در حرارت بالا تمام اثر دارویی آن از بین میرود.

مهمترین خواص درمانی سنبل الطیب
تسکین و درمان میگرن
ریشهی گیاه سنبلالطیب از نظر قدرت پیشگیرنده در برابر میگرن بسیار موثر است. چگونگی کارکرد آن کاملاً شناخته شده نیست، ولی دانشمندان معتقدند این داروی گیاهی میزان اسید گاما آمینوبوتیریک (GABA) را در مغز افزایش میدهد. ریشهی سنبلالطیب به تنظیم سلولهای عصبی کمک میکند و با اثر آرام کنندگیاش میتواند علائم میگرن را تسکین دهد.
تسکین درد ماهیچهها
ریشهی سنبلالطیب، هنگامی که به صورت خوراکی مصرف شود، مانند یک داروی آرامبخش و مسکن طبیعی، با اثرگذاری بر دستگاه عصبی، باعث تسکین درد ماهیچهها میشود. طی مطالعهای که تاثیرات ضد اسپاسمی ریشهی سنبلالطیب را روی حیوانات آزمایش کردند. عصارهی ریشهی سنبلالطیب به شکل قابل توجهی تنش و اسپاسم ماهیچههای گوارشی را در خرگوشها و خوکچههای هندی کاهش داد ، و همچنین عملکرد ضد فشار خون قدرتمندی را بر سطوح فشار خون از خود نشان داد. ریشهی سنبلالطیب ممکن است از طریق کانالهای پتاسیم بر سلولها تاثیر بگذارد، و بتواند بر درمان بیماریهای اثرگذار بر ماهیچههای گوارشی، و قلبی و عروقی تاثیر مثبت داشته باشد.
تسکین اضطراب
عصارهی ریشهی سنبلالطیب ممکن است از طریق ایجاد آرامش، کاهش اضطراب، و احتمالا آرام کردن دستگاه عصبی به کاهش درد ماهیچهها و تنش ماهیچهها کمک کند. ریشهی سنبلالطیب به عنوان منبعی برای مواد شیمیایی به نام والپوتریات به شمار میآید که ممکن است بر سطوح اسید گاما آمینوبوتیریک و ملاتونین در بدن تاثیرگذار باشند، و همزمان باعث تحریک گیرندههای مواد مخدر و سروتونین در دستگاه عصبی شوند. وجود اسید گاما آمینوبوتیریک اضافی در بدن باعث آرامش و کاهش سطوح استرس میشود. به همین دلیل، ریشهی سنبلالطیب به عنوان یک داروی گیاهی آرامبخش مشهور است. به نظر میرسد، این اثر شباهت زیادی به تاثیرات بنزودیازپینهایی داشته باشد که به صورت گسترده به عنوان داروهای آرامبخش برای افسردگی و گاهی اوقات برای اضطراب تجویز میشوند و همچنین بر تحریک گیرندههای اسید گاما آمینوبوتیریک اثر دارند.
ترک مصرف داروهای بنزودیازپین
بنزودیازپینها کاملا اعتیادآور هستند و غالبا هم به صورت جسمی و روانی ، در انسان وابستگی ایجاد میکنند. به دلیل همین وابستگی، هنگام ترک مصرف این داروها، علائم آزاردهندهای در فرد ایجاد میشود. یکی از علائم ترک مصرف داروهای بنزودیازپین ، بیدار شدن های مکرر است که باعث میشوند در سراسر شب نتوانید به خوبی بخوابید. طبق شواهد علمی ، سنبلالطیب هنگام ترک مصرف داروهای ضد اضطراب به بیماران کمک میکند تا بتوانند خواب خوبی داشته باشند. همچنین، خواص آرامبخشی و تسکین دهندگی این گیاه دارویی به رفع درد و ناراحتی ناشی از ترک مصرف داروهای بنزودیازپین کمک میکند.
پیش از توقف مصرف هر گونه داروی تجویزی که ممکن است باعث ایجاد علائم ترک شود، با پزشکتان مشورت کنید. ممکن است برای تاثیرگذاری بهتر، نیاز باشد سنبلالطیب را با دوز بیشتری مصرف کنید؛ در این صورت، میزان مصرف حتما باید توسط پزشک تنظیم شود. چنانچه پزشکتان از پیشنهاد ترک مصرف بنزودیازپینها یا هر گونه داروی دیگری استقبال نمیکند ، پزشک دیگری را پیدا کنید که به اندازهی کافی نگران سلامتیتان باشد و در خلاصی از شر این داروها، و جایگزینی داروهای بهتر به شما کمک کند.

سندرم پای بیقرار (RLS)
سندرم پای بیقرار به عنوان یک اختلال عصبی طبقهبندی میشود. فرد مبتلا به سندرم پای بیقرار هنگام خوابیدن ، کشیدگی و ضربان در پاهایش احساس میکند. این فرد غالبا نمیتواند خواب کامل و آرامی داشته باشد و در نتیجه، در طول روز احساس خستگی مفرط میکند . سنبلالطیب به آرامش ماهیچههای پا و سرعت بخشیدن به فرایند به خواب رفتن کمک میکند. رسیدن به آرامش، یک لازمهی کلیدی برای افراد مبتلا به سندرم پای بیقرار است، و سنبلالطیب یقینا به عنوان داروی گیاهی به شمار میرود که میتواند چنین شرایطی را فراهم کند.
درمان اختلال کمتوجهی – بیشفعالی (در کودکان و بزرگسالان)
طبق شواهد علمی، سنبلالطیب میتواند برای درمان اختلال کمتوجهی – بیشفعالی در کودکان و بزرگسالان به کار رود. سنبلالطیب در مغز به گونهای اثر میکند که محرکهای عامل بیشفعالی را کاهش دهد و به بالا رفتن تمرکز فرد کمک کند.
تسکین افسردگی
بیخوابی و اضطراب از عوامل کلیدی افسردگی هستند. همانطور که پیشتر عنوان شد، سنبلالطیب به آرامش و تسکین دستگاه عصبی و ذهن کمک میکند. سنبلالطیب به درمان افسردگی کمک نمیکند، ولی میتواند به درمان علائم مربوط به این اختلال کمک نماید.
بهبود سلامت قلب
در مطالعات مبتنی بر سلول، مشخص شد سنبل الطیب رگهای خونی را تقویت میکند و خاصیت ارتجاعی آنها را بهبود میدهد، و همین به نفع سلامت قلب است.علاوه بر این سنبل الطیب ممکن است فشار خون (فشار خون بالا) را کاهش دهد. در مطالعات حیوانی ثابت شد که این گیاه دارویی رگهای خونی را عریض و ریلکس میکند.
کمک به بهبود در طول درمان سرطان
یک مطالعه ۸ هفتهای روی ۲۲۷ بیمار که تحت درمان سرطان بودند، استفاده از سنبل الطیب را برای رفع مشکل بیخوابی پشتیبانی نکرد، اگر چه خستگی در آنها کاهش یافته بود.
به علاوه، در یک مطالعه، مشخص شد سنبل الطیب به علت اثرات آرامبخشی که دارد برای درمان بیخوابی و بهبود تندرستی کلی در افراد تحت درمان سرطان موثر است. برخلاف باور عموم، این گیاه دارویی با داروهای ضد سرطان تداخلی ایجاد نمیکند.

جلوگیری از سرگیجه
گفته میشود که داروی مورد استفاده در بیماران مبتلا به HIV شناخته شده با نام استوکرین باعث سرگیجه میشود. در یک مطالعهی آزمایشی ۴ هفتهای در ۵۱ بیمار HIV مثبت، فرکانس سرگیجه در گروه سنبل الطیب نسبت به گروه دارونما کمتر شد.
کاهش مشکلات گوارشی
سنبل الطیب به عنوان یک داروی خانگی برای گرفتگی معده استفاده میشود. گرچه شواهد موجود، استفاده از سنبل الطیب را به عنوان کمکی برای بهبود فرایند گوارش پشتیبانی نمیکنند، اما این گیاه دارویی میتواند اسپاسم عضلانی را کاهش دهد.مطالعهای که با استفاده از خوکچه هندی انجام شد نشان داد که روغن معطر موجود در سنبل الطیب باعث کاهش انقباضات در رودهی کوچک میشود.
بهبود حافظه و عملکرد شناختی
افراد سالمند بیشتر از همه در معرض مشکل از دست دادن حافظه و سایر انواع اختلالات شناختی پس از جراحی هستند. مطالعهای روی ۶۱ بیمار بین ۳۰ و ۷۰ ساله نشان داد که سنبل الطیب خطر ابتلا به مشکلات شناختی را در طول مدت یک ماه پس از انجام جراحی قلب در مقایسه با دارونما کاهش میدهد.
مطالعه روی موشهای مسنتر نشان داد که والرنیک اسید با کاهش استرس اکسیداتیو در مرکز حافظهی مغز (هیپوکامپوس) به میزان قابلتوجهی حافظه را بهبود میبخشد.
بهبود فیبرومیالژیا
حمام کردن با استفاده از گیاه دارویی سنبل الطیب ۳ بار در هفته و به مدت ۳ هفته به طور قابلتوجهی سلامت و اوضاع خواب را در ۳۰ فرد مبتلا به فیبرومیالژیا بهبود داد و در عین حال سبب کاهش درد در آنها شد.
افزایش رویا دیدن
داروهایی که سیستم GABA را تحت تأثیر قرار میدهند، مانند سنبل الطیب، با گزارشهایی از بیماران در رابطه با رویاهای زنده ارتباط دارند.در یک مطالعهی آزمایشی ۶ هفتهای از ۲۴ بیمار مبتلا به بی خوابی ناشی از استرس، ۱۶ درصد از افرادی که سنبل الطیب مصرف می کردند، رویاهای زندهای را گزارش کردند.با این حال، مطالعهی خواب دیگری روی ۱۲۸ نفر، هیچ افزایشی را در یادآوری رویا با مصرف سنبل الطیب نشان نداد.

مضرات احتمالی سنبل الطیب
سازمان غذا و داروی آمریکا سنبلالطیب را در فهرست محصولات خوراکی شناخته شدهی بیضرر قرار داده است. مصرف سنبلالطیب احتمالا بیضرر باشد، ولی نباید مصرف آن را بیش از هشت هفتهی پیاپی ادامه دهید. مصرف طولانیمدت سنبلالطیب ممکن است به ایجاد عوارض جانبی ذیل منجر شود.
الف. ناراحتی معده
ب. سرگیجه
پ. خارش پوست
ت. از بین رفتن کیفیت خواب
از مصرف سنبلالطیب بیش از هشت هفتهی پیاپی خودداری کنید. ایجاد وقفه در مصرف سنبلالطیب به کاهش احتمال ابتلا به عوارض جانبی فوق کمک میکند. درست مانند هر گیاه دارویی یا مادهی خوراکی دیگر، برای رسیدن به بهترین نتایج، توصیه میشود چرخهی استفاده از سنبلالطیب را نیز در زمانهای مشخص متوقف کنید.

سنبلالطیب برای چه افرادی ضرر دارد
الف. زنان باردار یا شیرده
ب. کودکان زیر سه سال
پ. افرادی که الکل یا داروهای آرامبخش مصرف میکنند
ت. سنبلالطیب ممکن است تمرکز را با دشواری مواجه کند، از این رو هنگام رانندگی، کار با دستگاههای مختلف، یا انجام کارهایی که نیاز به هوشیاری و بیداری داشته باشد، از مصرف آن خودداری کنید.
نکته : پیش از مصرف ریشهی سنبل الطیب یا هر گونه داروی گیاهی آرامبخش دیگر با پزشک یا متخصص داروهای گیاهی مشورت کنید، زیرا این قبیل داروها ممکن است بیماریهایی را که از قبل به آنها مبتلا هستید، وخیمتر کنند. اثرات این داروها بر افراد مختلف ممکن است متفاوت باشند.
موصضوع : خواص درمانی گیاه سنبل الطیب
مطالب مرتبط :
خواص درمانی ریشه سنبل الطیب
خوراکیهای مفید برای افراد عصبی