خلاصه زندگی نامه خواجه حافظ شیرازی
خواجه شمس الدین محمد بن بهاءالدین محمد حافظ متولد 727 هجری قمری، درگذشت 792 هجری قمری در شیراز معروف به لسان الغیب غزلسرای بزرگ و نامی ایران ، شاعر بزرگ سدهٔ هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی ) است اغلب شعرهای حافظ به شکل غزل می باشند که به غزلیات حافظ یا همان فال حافظ معروف شده است. نوع سخن و گرایش شعرهای حافظ به سمت خواجوی کرمانی می باشد. خواجوی کرمانی مهم ترین تاثیر را روی شاعرهای بعداز خود گذاشته است.
اطلاعات زیادی از سابقه خانوادگی حافظ موجود نمی باشد و فقط میتوان گفت که پدر وی به نام بهاالدین محمد بوده و مادرش اهل کازرون بوده است. در شعرهای او اشاره های کوچکی از زندگی خودش شده است و بیشتر غزل های او شخصیت های افسانه ای که سروده است در ذهن مردم تداعی میکند. با تکیه به اشارات دیوان او و برخی منابع معتبر قابل بیان است آن است که او در خانواده ای از نظر مالی در حد متوسط جامعه زمان خویش متولد شده است. در جوانی قرآن را حفظ کرده و برای همین به او حافظ گفته میشود.
پس از فوت بهاءالدین پسرهای او پراکنده شده اند ولی شمس الدین که کودکی بوده است با مادر خود در شیراز مانده است و روزگاری را با تهی دستی شروع کرده اند برای همین وقتی حافظ کمی بزرگتر شد ، در نانوایی محله خودشان کار خمیرگیری را شروع کرد تا جایی که به تحصیل علاقه مند شد و او به سمت مکتب خانه رفت و چند وقتی را به آموختن سواد و مکتب خانه و کسب و کار مشغول شده و پس از آن زندگی حافظ عوض شده و او بین طالبان علم و مجلس ها و محافل ادبی و درسی عالمان آن زمان در شیراز رفته و به تفحص و تحقیق درباره امور دینی و خواندن کتب مهم و با ارزش دینی مانند زمخشری و یا کشاف و دیگر کتابها روی آورده است.
ازدواج حافظ شیرازی
شیخ حافظ شیرازی در سن 21 سالگی ( یا 20 یا 27 سالگی) در حالی که هنوز در نانوایی کار می کرد و نان را به منطقه ثروتمندنشین شهر می رساند، برای اولین بار با “شاخه نبات” یار و معشوق شیرین زبانش، دیدار کرد. در آن زمان هنوز با شیخ عطار که بعدها در رکابش شاگردی کرد، ملاقات نکرده بود.
شاخه نبات دختر زیبای 14 ساله ای بود که حافظ مسحور زیبایی و کمالات او شد، اما در عین حال گمان می کرد این دختر برای عشق او ارزشی قائل نخواهد شد. حافظ اذعان داشته برای رسیدن به وصال یار، به مدت 40 شبانه روز در آرامگاه بابا کوی شب زنده داری کرد و با دعا و استعانت از پروردگار، سرانجام به مراد دل رسیده و با شاخه نبات ازدواج کرد، او در بسیاری از اشعارش به صورت مکرر از شاخه نبات یاد کرده است.
برخی معتقدند ازدواج حافظ در سال های 744 تا 745 هجری قمری و در زمان پادشاهی ابواسحاق بوده است. حاصل این ازدواج یک فرزند بود. حافظ علاقه زیادی به همسرش داشت به طوری که بعد از درگذشت او تا پایان عمر تجدید فراش نکرد.
در مورد نام همسر حافظ نیز روایات متعددی وجود دارد، برخی معتقدند نامش “شاخه نبات” است، اما از آن جایی که این نام چندان رایج نبوده ممکن است حافظ شیرین زبانی معشوقش را به شاخ نبات تشبیه کرده باشد:
حافظ چه طرفه شاخ نباتی ست کلک تو
کش میوه دلپذیرتر از شهد و شکر است
گروهی دیگر بر این اعتقاد هستند که نام همسر حافظ، نسرین بوده به طوری که در 14 غزل نام نسرین را آورده، اما حافظ هیچگاه مستقیما از نام همسرش در اشعار سخن نگفته و این موضوع در هاله ای از ابهام باقی می ماند:
به بوی او دل بیمارِ عاشقان چو صبا
فدای عارض نسرین و چشم نرگس شد
مرگ همسر و فرزند
مرگ همسر حافظ در یکی از مسافرت ها اتفاق افتاد و دوری از دیار و همسر باعث شد حافظ از آرامگاه واقعی او اطلاعی نداشته است.پسر حافظ نیز مدتی بعد از فوت مادرش، در دوران جوانی و در سفر به هند از دنیا رفت. اگرچه طبق برخی پژوهش ها، حافظ دارای دو فرزند بوده که فرزند دومش را در سن 7 سالگی از دست داده است.
آثار حافظ
حافظ شیرازی از همان زمان که در قید حیات بود، در سراسر جهان اسلام توسط شاعران معاصر از بغداد تا هند مورد تحسین واقع شده و امروز محبوب ترین شاعر در میان ایرانیان و از شاعران بزرگ جهان است که آثار او در اکثر کتابخانه های بسیاری از کشورها از جمله آذربایجان، ارمنستان و گرجستان به وفور یافت می شود.
اشعار حافظ توسط بسیاری از شاعران و بزرگان دنیای غرب از جمله گوته، ثورو و رالف امرسون مورد تحسین و از حافظ به عنوان “شاعر شاعران” نام برده شده است. در سال 1771 میلادی، آثار حافظ توسط ویلیام جونز (محقق هندی) برای اولین بار به انگلیسی ترجمه شد.
دیوان حافظ شامل 500 غزل، 42 رباعی و چندین قصیده می باشد که در طول 50 سال سروده است. از آن جایی که حافظ تنها در لحظاتی که خاص و الهام بخش بود به سرودن اشعارش می پرداخت، به طور متوسط در هر سال فقط 10 غزل سروده و تمرکز او خلق اثری شایسته مقام واقعی معشوق بوده است.
گردآوری دیوان حافظ که توسط محمد گل اندام در سال 1410 میلادی و 22 سال بعد از مرگ حافظ تالیف شده است.
یکی از شاگردان حافظ به نام سید کاظم انور 569 غزل از حافظ را جمع آوری کرد.
درگذشت حافظ
سال وفات حافظ 792هجری قمری است. او را در کتِ شیراز یا مصلای آن شهر دفن کردند و 63 سال بعد عمارتی بر آن ساخته شد. آرامگاه کنونی او در سال 1316هجری شمسی ساخته شده و به نام حافظیه معروف است.
موضوع: خلاصه زندگی نامه خواجه حافظ شیرازی
مطالب مرتبط:
بیوگرافی استاد بیژن بیژنی خواننده و خوشنویس ایرانی
آثار و زندگی نامه نویسنده ای از تبار شیراز ، سیمین دانشور
نگاهی به زندگی پروفسور خدادوست چشم پزشک برجسته شیراز