بیوگرافی زنده یاد مرتضی احمدی صدا پیشه و بازیگر ایرانی
مرتضی حاج سید احمدی صدا پیشه و بازیگر سینما و تلویزیون متولد ۱۰ آبان ۱۳۰۳ میباشد. همسر اول مرتضی احمدی، زهرا جوانشیر بود که در سال 1350 در اثر بیماری سرطان در گذشت. وی دارای دو فرزند به نام های آزیتا و مازیار است. پدرش سقط فروش بود. برای تحصیل ابتدا به مکتب و سپس به دبستان منوچهری در میدان گمرک رفت و بعد از آن به دبیرستان شرف و دبیرستان روشن رفت. در شانزدهسالگی ورزش باستانی و فوتبال را شروع کرد و به همراه تیم فوتبال دبیرستانش در مسابقات آموزشگاههای تهران رتبههایی به دست آورد. بعدها در تیم فوتبال راهآهن تهران و پس از آن در باشگاه راهآهن بازیکن و مربی (تا سال ۱۳۲۵) شد.
به نوشته علی شیرازی او در چهار عرصهٔ «سینما، تلویزیون، رادیو و تئاتر» بازیگری صاحب سبک، در هنر دوبلاژ گویندهای با یک صدای خاص و منحصربهفرد و نیز یادآور عصر طلایی دوبله در کشورمان بود. در نگارش کتابهایش نیز نویسندهای یکّه، خوشقلم و توانا نشان میداد. کتابهایی که هر یک برآمده و چکیدهای از سالها پرسه زدن و جدیت در یکی از عرصههای مورد علاقه و فعالیتش بودند. در هنر آواز و موسیقی نیز یکی از معدود خوانندگان سبک بیات تهران بود، به علاوه اینکه نام و صدایش در زمرهٔ انگشتشمار پیشپرده خوانان قدیم برده میشد. او کسی بود که از هر انگشتش هنری در حد کمال یا دستکم نزدیک به کمالیافتگی میبارید و خالق گنجینهای از چند هنر گوناگون به شمار میرفت.
فعالیت حرفه ای
پس از چند تلاش آماتوری در تئاتر در ۱۳۲۱ با کمک عدهای از دوستانش «تماشاخانه ماه» را روبهروی باغ فردوس دایر کرد، ولی پس از چند هفته مجبور به ترک آنجا شد. در اوایل پاییز ۱۳۲۲ در تئاتر فرهنگ برای اولین بار پیش پردهخوانی کرد و در نتیجه آن بازیگر تئاتر هم شد. مدتی بعد پدرش از فعالیت او در تئاتر آگاه شد و او را از خانه بیرون کرد. مرتضی احمدی پس از مدتی همزمان با هنرپیشگی در راهآهن تهران بهعنوان تعمیرکار استخدام شد.
مرتضی احمدی برای اولین بار به سبک بیات تهران در پیش پردهها آواز خواند و نیز اولین بار (در ۱۳۲۲) ترانهٔ گلپری جون را اجرا کرد، که بسیار محبوب شد و به خاطر آن برای کار در رادیو تهران دعوت شد. در یکی از پیش پردهها ترانهای دیگری به نام «کارگرم من» را اجرا کرد که به استقبال کارگران راهآهن و پس از آن منجر به اعتصاب کارگران راه آهن گردید که در نتیجه، مرتضی احمدی به بخش حسابداری راهآهن منتقل شد و پس از پایان اعتصاب دستگیر شد و در کلانتری تعهد کرد از آن به بعد از اجرای آن پیش پرده خوداری کند.
پیشپردهٔ دیگری نیز با اجرای احمدی به نام «قدس شاهین» (دربارهٔ ماجرای تجاوز جنسی عدهای از سربازان آمریکایی به یک زن ایرانی) توقیف شد؛ ولی پس از اجرای مجدد آن در پاییز ۱۳۲۳ در جمعی خصوصی، محکوم شد شش ماه به کرمان تبعید شود که با پیگیری محمد مسعود، مدیر روزنامهٔ مرد امروز که تصادفاً به تئاتر فرهنگ آمده بود ملغی شد. چندتا از پیشپردههای دیگر با اجرای احمدی نیز توقیف شده است، از جمله پیشپردهای به نام «پیرهن زرده» که دربارهٔ گروههای فشار حزب دموکرات ایران که پیراهن زرد میپوشیدند بود و به کتک خوردن مرتضی احمدی و بازداشت او انجامید و پیشپردهای به نام «کارمند دولت» که منجر به انفصال موقت او از خدمت در راهآهن شد ولی با اعتراض احمدی به دیوان عالی کشور لغو شد.
مرتضی احمدی در بهار ۱۳۲۴ از طریق مسابقات فوتبال با ناصر فخرآرایی که در تیم «آفتاب شرق» بازیکن و مربی بود آشنا شد. در ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ به دعوت فخرآرایی به مراسم سالگرد افتتاح دانشگاه تهران رفت و در آن جا شاهد ترور محمدرضا شاه به دست فخرآرایی بود که به کشته شدن فخرآرایی و دستگیر شدن احمدی انجامید که پس از بازجویی و اثبات بی اطلاعیاش از ماجرا، آزاد شد.
احمدی در ۱۳۲۳ به رادیو تهران (چندی بعد در رادیو ایران و بعد از آن در رادیو و تلویزیون ایران)به کار کردن اشتغال گزید، تا برنامههای کمدی اجرا کند. در دورههای مختلفی در رادیو کار کرد و از جمله تیپی به نام «بابا جاهل گریان» اجرا کرد و به سبکهای مختلف ترانه و آواز خواند. در فروردین ۱۳۵۳ نقش اول سریال پربینندهٔ هردمبیل، نوشتهٔ پرویز خطیبی را بازی کرد در نظرخواهی از مردم در سال ۱۳۵۶ بهعنوان محبوبترین هنرپیشهٔ رادیو انتخاب شد.
وی در ۱۳۲۶ گویندهٔ فیلمهای خارجی شد و از اعضای اولیهٔ انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم (تأسیس در ۱۳۴۲) بود.
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ احمدی بازیگری را کنار گذاشت و به مدت هفت سال به اهواز رفت؛ ولی پس از بازگشت به تهران از نو کار بازیگری را در سریالی تلویزیونی به نام تکمضراب از سر گرفت. از سریالهای تلویزیونی دیگری که بازی کرده است میتوان از سلطان صاحبقران، هفت شهر عشق (۱۳۵۶)، آئینه و زیر بازارچه (۱۳۷۷، رضا ژیان) نام برد.
در فروردین ۱۳۴۹ نیز احمدی به دعوت علی حاتمی ترانهٔ عنوانبندی فیلم حسن کچل را، ضربیخوانی کرد (که به نام روحوضی نیز شناخته میشود). در همین سبک در ۱۳۲۸ پنج صفحهٔ موسیقی برای یک شرکت انگلیسی ضبط کرد. مرتضی احمدی بیش از چهارصد ترانهٔ ضربی و صد و پنجاه ترانهٔ فکاهی خوانده است، این ترانهها از نوشتههای نصیری فر، نویسندهٔ کتابی است به نام مردان موسیقی سنتی و نوین ایرانکه بیشتر کارهای موزیکال مرتضی احمدی از آن کتاب گرفته شده است.
ازدواج
احمدی در ۹ مرداد ۱۳۳۴ با یکی از همکارانش در راهآهن به نام زهرا جوانشیر ازدواج کرد که در۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۰ بر اثر سرطان درگذشت. احمدی از این ازدواج یک فرزند دختر به نام آزیتا (متولد ۱۳۳۷) و یک فرزند پسر به نام مازیار (متولد ۱۳۴۰) دارد.
درگذشت مرتضی احمدی
مرتضی احمدی در ساعت ۱۱:۰۰ صبح روز ۳۰ آذر ۱۳۹۳ در ۹۰ سالگی به دلیل مشکل ریوی و کهولت سن در منزلش در تهران در گذشت. در روز ۳ دی ۱۳۹۳ پیکر مرتضی احمدی به وسیله برخی هنرمندان و مردم تشییع گردید و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا تدفین شد. در این مراسم حجتالله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی، علی مرادخانی، معاونت هنری وزارت ارشاد، بهزاد فراهانی، مرضیه برومند، از هنرمندان تئاتر و تلویزیون و افشین پیروانی، مربی و فوتبالیست تیم پرسپولیس سخنرانی کردند.
فیلم شناسی مرتضی احمدی
سینما
مرتضی احمدی در ۱۳۳۲ برای اولین بار در سینما بازی کرد، در فیلمی به نام «ماجرای زندگی» به کارگردانی «نصرتالله محتشم». از فیلمهای دیگر او میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
- 1384 ستاره ها 3:ستاره بود
- 1375 مینا و غنچه
- 1373 کلاه قرمزی و پسرخاله
- 1372 بلندیهای صفر
- 1370 یکبار برای همیشه
- 1370 ناصرالدین شاه آکتور سینما
- 1368 ارثیه
- 1368 صنوبرهای سوزان
- 1367 گراند سینما
- 1367 ارثیه
- 1367 تا غروب
- 1367 چشم تنگ دنیادار
- 1366 در انتظار شیطان
- 1365 جدال در تاسوکی
- 1365 مأموریت
- 1365 مُعمّا
- 1364 اتوبوس
- 1364 مدرک جرم
- 1363 مردی که زیاد می دانست
- 1354 خانه خراب
- 1354 ذبیح
- 1354 فرار از حجله
- 1353 موسرخه
- 1353 آب
- 1352 جعفر جنی و مـحبوبه اش
- 1352 تنها و گلها
- 1351 مطرب
- 1351 قایقرانان
- 1351 فرار از زندگی
- 1351 قلندر
- 1351 نانـجیب
- 1350 شراره
- 1350 باباشمل
- 1350 وحشی جنگل
- 1350 فریاد
- 1349 جنجال عروسی
- 1349 میوهٔ گناه
- 1349 شیرین و فرهاد
- 1332 ماجرای زندگی
تلویزیون
- 1387-1392 شکرستان
- 1389 چاووش بهار
- 1388 مجموعه عروسکی «بچه های کوچه دوستی»
- 1386 به همین سادگی
- 1384 تا غروب
- 1384 مثل همیشه
- 1381 توپ گرد
- 1381 زیرگذر
- 1380 تازه چه خبر همسایه
- 1380 رستوران خانوادگی
- 1380 خانه پدری
- 1379 خواستگاری پرماجرا
- 1379 ماجراهای خانه قدیمی
- 1379 پانزده مسافر
- 1378 دردسر بزرگ بازیگر
- 1378 ماجراهای دانی و من - سری دوم
- 1377 زیر بازارچه
- 1376 گلهای آفتابگردان
- 1375-1376 تهران 11- 595 ج 48
- 1375 ببخشید
- 1375 فروشگاه
- 1375 نوعی دیگر
- 1374 کت و شلوار خواستگاری
- 1373 اشتباه در اشتباه
- 1371 بیا تا گل برافشانیم
- 1371 آخرین سند
- 1370 تعطیلات نوروزی
- 1369 چای و لبخند
- 1369 کمند خاطرات
- 1369 آرایشگاه زیبا
- 1367 «بخش چهار جراحی»
- 1356 چنگک
- 1354 سلطان صاحبقران
- ؟ هفت شهر عشق
- 1352 هردنبیل
کتاب شناسی
- کهنه های همیشه نو ناشر:ققنوس
- من و زندگی:خاطرات مرتضی احمدی ناشر:ققنوس
- پرسه در احوالات ترون و ترونیا، ناشر:هیلا
- فرهنگ بر و بچه های ترون:ناشر:هیلا
موضوع: بیوگرافی زنده یاد مرتضی احمدی صدا پیشه و بازیگر ایرانی
مطالب مرتبط:
بیوگرافی محسن یگانه
بیوگرافی جواد خیابانی گزارشگر ورزشی صدا و سیما
بیوگرافی احسان علیخانی ،مجری توانا و بااستعداد ایرانی
بیوگرافی کامل ویشکا آسایش