اصول کاشت و پرورش گیاه آویشن و خواص درمانی آن
نام علمی : Thymus vulgaris
خامواده : نعناعیان
خاستگاه : شرق مدیترانه
آویشن با نام علمی Thymus vulgaris آویشن معمولی گیاهی از خانواده نعناع است. یکی از قدیمی ترین گیاهان دارویی و ادویه ای به شمار می رود که بومی نواحی شرقی مدیترانه است.گیاهی علفی و چند ساله با ریشه مستقیم و کم و بیش چوبی که انشعاب‌های فراوانی دارد. ارتفاع این گیاه بین ۲۰ تا ۵۰ سانتی متر است که ساقه ای افراشته دارد. برگ‌ها و گل‌ها کوچک هستند.در حالت وحشی به صورت بوته‌هایی پر پشت در دامنههای خشک و بین تخته سنگ‌ها در کوهستان‌ها تا ارتفاعات ۱۲۰۰ متری و حتی گاهی بیشتر می روید. ریشه چوبی و منشعب آن که ظاهری خشن دارد به راحتی در زمینهای سخت درون تخته سنگ‌ها نفوذ می کند به طوری که نمی توان این گیاه را به راحتی از خاک بیرون آورد.آویشن دارای گلهای کوچک و زیبایی به رنگ‌‌های سفید و بنفش است که سبب جذب زنبور‌‌های عسل می‌‌گردد. لازم به ذکر است که این گیاه خوش عطر را به عنوان ادویه در غذا نیز استفاده میکنند.
نیازهای مورد نیاز گیاه آویشن
آویشن از جمله گیاهانی است که به آسانی کم آبی را تحمل میکند. به طور کلی گیاه آویشن در مناطقی با آب و هوای نیمه خشک تا معتدل و همچنین تحت گرما و دمای بالا میتواند رشد کند. شرایط آب و خاک و همچنین میزان نوری که به گیاه می‌‌رسد از مهم‌‌ترین عوامل تأثیر گذار بر رشد این گیاه هستند. در این قسمت به طور مختصر برخی از نیازهای اکولوژیکی گیاه آویشن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
دمای مورد نیاز برای گیاه آویشن
گیاه آویشن برای رشد نیازمند هوای گرم است و در برابر سرما چندان مقاوم نیست.قدرت جوانه‌‌زنی و رشد این گیاه در ماه‌‌های سرد سال بسیار کندتر از فصل‌‌های تابستان و بهار است. از این رو توصیه میشود که بذرهای این گیاه را زمانی که هوا گرم شد،در زمین بکارند. البته میتوان این گیاه را ۶ الی ۱۰ هفته پیش از گرم شدن هوا در گلدان کاشت و پس از افزایش دما آن را به زمین انتقال داد.همچنین کاشت این گیاهان در مزرعه تأثیر بیشتری بر ترکیبات معطر آویشن نسبت به کاشت آن در گلخانه دارد، که علت این موضوع دمای پایین مزرعه در شب است. به طور کلی دمای مناسب برای کاشت گیاه آویشن حدود ۲۱ درجه سانتیگراد است.
نور مورد نیاز گیاه آویشن
آویشن از جمله گیاهانی است که برای رشد نیاز به دریافت نور کافی دارد. این گیاه در بدو رشد، نسبت به سایه حساس است و در صورتی که در معرض آفتاب قرار بگیرد، رشد بهتری خواهد داشت. از این رو توصیه میشود که این گیاه بر سطوح شیب‌‌دار و دامنههای جنوبی کشت شود.
رطوبت کورد نیاز گیاه آویشن
آویشن یکی از گیاهانی است که به غرقابی بودن زمین حساسیت دارد.در واقع آویشن در خشکی شرایط بهتری دارد؛ به همین جهت،بهتر است که این گیاه در زمینهای عمیقی که آب و سطح زمین فاصله کمی نسبت به یکدیگر دارند، کشت نشود.
خاک مناسب برای گیاه آویشن
خاک یکی از مهم‌‌ترین مواردی است که در رشد گیاهان مؤثر است. بهترین خاک برای کاشت گیاه آویشن،خاک سبک حاوی ترکیبات کلسیم است که PH آن بین ۴،۵ تا ۸ باشد. در صورت سنگین و مرطوب بودن خاک یا در شرایطی که مواد غذایی خاک به اندازه نباشد، رشد گیاه تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و عملکرد مطلوبی نخواهد داشت.
تاریخ و فواصل کاشت آویشن
آویشن گیاهی پایا بوده و مکان آن پس از کاشت، حدود ۴ تا ۶ سال ثابت است؛ بنابراین استمرار کشت به طور متناوب، امر مهمی برای این گیاه محسوب میشود. در واقع بهتر است که آویشن را با گیاهان مناسبی نظیر گیاهان وجینی که دارای دوره رویشی کوتاهی هستند، کشت کرد. زیرا تناوب کشت آویشن با گیاهان چند ساله میتواند موجب بروز بیماری گردد. زمان کاشت گیاه آویشن به شیوه کشت و همچنین شرایط اقلیمی محیط وابسته است.
بذرهای آویشن را معمولاً به شکل مستقیم و بر روی ردیف‌‌هایی به فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر از یکدیگر و در عمق کمتر از نیم سانتیمتر می‌‌کارند. در صورتی که کشت به روش غیر مستقیم صورت گیرد، فاصله بین ردیف‌‌ها حدود ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر است و بذرها باید در خزانه هوای آزاد کشت شوند. پس از اینکه ارتفاع نشاء تقریباً ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر شد، باید آنها را به زمین اصلی منتقل کرد. بوته‌‌ها را با فاصله ۲۰ سانتیمتر از یکدیگر و در ردیف‌‌هایی که حدوداً نیم متر از هم فاصله دارند، در زمین اصلی می‌‌کارند.
نحوه کاشت و تکثیر گیاه آویشن
کاشت و تکثیر آویشن از طریق بذر یا به شیوه رویشی انجام میشود. البته لازم به ذکر است که کشت گیاه آویشن توسط بذر به دو شیوه مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌‌گردد .
کشت مستقیم آویشن
روش کشت مستقیم برای سطوح کوچک مناسب است. بر اساس این روش بذرها را به صورت متراکم در چند ردیف می‌‌کارند. پس از به ثمر رسیدن بذر و رویش آن، بوته‌‌ها را به اندازه مطلوب تنک میکنند. لازم به ذکر است که هر هکتار از زمین، به ۵ تا ۶ کیلوگرم بذر نیاز دارد.
کشت غیر مستقیم آویشن
طبق این روش بذرها را در فاصله‌‌ای مناسب نسبت به یکدیگر و در عمق نیم سانتیمتری در خزانه هوای آزاد می‌‌کارند. البته معمولاً به منظور افزایش سرعت کاشت و یکدست بودن تراکم بذرها، آنها را با نسبت یک به سه با ماسه نرم مخلوط میکنند. سپس در اواخر بهار یا اوایل تابستان، بعد از کندن علف‌‌های هرز و آبیاری منظم، نشاءها را به زمین اصلی منتقل میکنند. در این روش مقدار نشاء مورد نیاز برای هر هکتار زمین به ۱۶۰ تا ۲۴۰ هزار می‌‌رسد.
تکثیر رویشی آویشن
در این روش، ابتدا بوته گیاهان ۲ تا ۳ ساله که فاقد هرگونه بیماری و آلودگی هستند را از خاک خارج میکنند. سپس آنها را به چند قسمت تقسیم کرده و در زمین اصلی می‌‌کارند.
داشت گیاه آویشن
نگهداری از گیاهان پس از کاشت امر مهمی است که نباید از آن غافل شد. آبیاری منظم گیاهان و همچنین مبارزه با رویش علف‌‌های هرز و وجین کردن آنها از جمله اقداماتی است که در این مرحله باید صورت گیرد. در همین راستا علف‌‌کش‌‌های مختلفی وجود دارند که در زمان‌‌های متفاوت میتوان از آنها استفاده کرد.
برداشت گیاه آویشن
این گیاهان را در اولین سال پس از کاشت، تنها یکبار باید برداشت کرد؛ اما در سال‌‌های بعد دو یا سه بار این امر صورت می‌‌گیرد. نخستین برداشت معمولاً با فرا رسیدن زمان گلدهی در اواسط بهار انجام میشود. زمان مناسب برای برداشت‌‌های بعدی نیز به ترتیب اواسط فصول تابستان و پاییز است.در این مرحله می‌‌بایست قسمت‌‌هایی را که حدود ۱۰ الی ۱۵ سانتیمتر از زمین فاصله دارند را برداشت کرد. در ادامه گیاهان را زیر نور مستقیم خورشید قرار داده تا رطوبتشان گرفته شود. سپس آنها را در خشک‌‌کن‌‌های الکتریکی و تحت دمای ۴۰ درجه سانتیگراد خشک میکنند.
خواص درمانی آویشن
این گیاه در صنایع مختلفی مانند دارویی، غذایی، بهداشتی و … کاربرد دارد. اسانس آویشن مزایایی بی‌‌نظیری دارد که اهمیت استفاده از آن را دو چندان میکند. در این قسمت برخی از خواص دارویی گیاه آویشن را بیان میکنیم.
آویشن مانند یک ضدعفونی‌‌کننده عمل میکند؛ به همین دلیل، از این گیاه برای تهیه بعضی از خمیر دندان‌‌ها و دهان‌‌شویه‌‌ها استفاده میشود.
اسانس آویشن خلط‌‌آور است.
آویشن در معالجه بیماری‌‌هایی همچون سیاه سرفه، آسم و برونشیت و همچنین برای تسکین گلو درد و سرفه مؤثر است.
این گیاه دارویی دارای اثرات ضد قارچ، ضد کرم و ضد باکتری است.
اسانس آویشن خاصیت ضد اسپاسم دارد.
آویشن ضد نفخ بوده و جوشانده آن دردهای روده و معده را تسکین می‌‌بخشد. این گیاه در درمان ورم معده، اسهال و پیچش روده مؤثر است.
اسانس آویشن از ریزش مو نیز جلوگیری میکند. شستشوی سر با محلول رقیق آن، جریان خون را در پوست سر افزایش داده و غده‌‌های مو را تقویت میکند.
آویشن در معالجه بیماری‌‌های گوارشی و بی‌‌خوابی نیز تاثیر دارد.
اسانس آویشن به دردهای روماتیسمی، مفصلی و عضلانی تسکین می‌‌بخشد.
آویشن برای چشم مفید بوده و سبب تقویت بینایی میشود.
این گیاه دارای اثرات ضد صرع و ضد تشنج است.
اسانس آویشن از حساسیت، خارش و صدمه‌‌های ناشی از اشعه آفتاب جلوگیری میکند.
برای ساخت یک آفت کش خانگی می توان چهار قطره از روغن آویشن را با روغن زیتون ترکیب کرد.
نحوه کاشت آویشن در گلدان و شرایط نگهداری آن
داشتن آویشن تازه در منزل و عطر دل‌انگیز آن، هر کسی را به کاشت این گیاه ترغیب میکند. در واقع با کاشت آویشن در گلدان، شما با یک تیر، دو نشان زده‌اید. آویشن شکل ظاهری جذاب و زیبایی دارد. بعد از کاشت در گلدان، آن را میتوان در فضای داخلی خانه قرار داد تا زیبایی خانه را دو چندان کند. از طرف دیگر، امکان بهره‌بردن از خواص آویشن در درمان بیماری‌ها و تهیه غذا وجود خواهد داشت. اگر شما در کاشت آویشن مهارت پیدا کنید، این میتواند نوعی شغل خانگی پر درآمد نیز محسوب شود.
مراحل کاشت آویشن در گلدان
برای کاشت آویشن در گلدان شما می‌توانید بذر گیاه یا قلمه‌های جوان آن را از مراکز تولید گل و گیاه تهیه و با دنبال کردن مراحل زیر آن را در گلدان بکارید.
بذرها را به صورت متراکم در گلدان متوسطی در عمق نیم سانتیمتری خاک بکارید.
پس از به ثمر رسیدن بذر و جوانه زدن آن، بوته‌‌های ضعیف را به اندازه مطلوب تنک کنید. فاصله بین بذرها یا نهال‌های آویشن را ۲۰ تا ۳۰ سانتیمتر در نظر بگیرید.
بذرهای آویشن طی یک تا دو هفته در دمای ۳۲- ۱۲ درجه سانتیگراد جوانه می‌زنند.
پس از کاشت آویشن بهترین کار برای نگهداری این گیاه قرار دادن آن در معرض نور غیر مستقیم آفتاب است.
بهترین زمان برای کاشت آویشن در گلدان اواخر اسفند و اوایل بهار است. اولین گلهای گیاه از اواسط اردیبهشت ظاهر می‌شوند و گلدهی تا اواخر خرداد همچنان ادامه می‌یابد. در اواسط تابستان شما می‌توانید برگ‌های تازه گیاه را برداشت کنید.
شرایط محیطی مورد نیاز گیاه آویشن در منزل
خاک مناسب آویشن : مناسب‌ترین خاک برای کاشت آویشن در گلدان، خاکی با بافت متوسط، ظرفیت مناسب انتقال آب، تهویه خوب، مقادیر بالای آهک و غنی از عناصر غذایی است.
آبیاری مورد نیاز آویشن: آویشن به آبیاری به صورت متوسط و منظم نیاز دارد. آبیاری بیش از حد باعث پوسیدگی ریشه گیاه میشود.
دمای مناسب آویشن : گیاه آویشن برای رشد نیازمند هوای گرم است و در برابر سرما چندان مقاوم نیست. بهترین دما برای کاشت آویشن در گلدان دمای ۲۲ تا ۲۵ درجه سانتیگراد است. یا این وجود این گیاه، دامنه تحمل تغییرات دمای ۱۲ تا ۳۰ درجه سانتیگراد را دارد.
نور آویشن : گلدان را در محلی با امکان دریافت نور کافی خورشید قرار دهید. پنجره‌های جنوبی آپارتمان بهترین مناسب‌ترین مکان برای نگهداری از این گیاه است.
هرس آویشن : چیدن نوک ساقه‌های آویشن باعث میشود که گیاهتان پرپشت باقی بماند. این کار را قبل از چوبی شدن ساقه‌های آویشن انجام دهید.
کوددهی آویشن : برای کاشت آویشن در گلدان، استفاده از کود ضروری نیست.
آفات و بیماری‌ها : آویشن یک گیاه مقاوم است و خیلی کم درگیر آفات و بیماری‌ها میشود. با این وجود توصیه میکنیم از دادن سم به گیاه خودداری کنید تا بتوانید با خیال راحت از برگ‌های آویشن در پخت غذا و تهیه دمنوش استفاده کنید.
در هر زمان که بخواهید می‌توانید برگ‌ها و گلهای آویشن را برداشت و آنها را در یک محیط دارای سایه با تهویه مناسب خشک کنید. برگ‌های خشک آویشن قابلیت نگهداری برای دو سال را دارند و عطر خود را حفظ میکنند.
موضوع : اصول کاشت و پرورش گیاه آویشن و خواص درمانی آن
مطالب مرتبط :
تصفیه خـون با دمنوش آویشن
خواص آویشن
نحوه پرورش و شرایط نگهداری به لیمو و خواص آن
معرفی گل قرنفل و شرایط نگهداری آن + خواص درمانی قرنفل
اصول کاشت و نحوه پرورش گیاه مارچوبه و خواص درمانی مارچوبه
خواص دارویی گیاه بسفایج
خواص گیاه دارویی اورگانو یا پونه کوهی
شرایط نگهداری و پرورش مرزه و خواص دارویی آن
آشنایی با گل زیبای آشلانتوس یک گیاه زینتی و خواص درمانی
بانک مشاغل برتر