تعریف و مفهوم خلاقیت
خلاقیت یعنی توانایی تولید ایده و راهحلهای جدید، مناسب و متعدد برای حل مسائل و مشکلات.
افراد خلاق به یک راهحل اکتفا نمیکنند. حتی اگر یک راهحل مناسب وجود داشته باشد، بازهم به دنبال راهحلهای دیگر هستند و مسائل را از جنبههای مختلف بررسی میکنند و ایدههای متفاوتی تولید میکنند.
خلاقیت مختص افراد خاص نیست و همه میتوانند این مهارت را داشته باشند. همچنین خلاقیت مختص کارها و فعالیتهای خاص نیست. از خلاقیت میتوان در زندگی، کسبوکار، تبلیغات، حل مشکلات، کارهای هنری، مسائل علمی، مسائل سیاسی، کارهای کوچک و بزرگ و… استفاده نمود.
تفاوت خلاقیت و نوآوری
خلاقیت به معنی تولید و پیدایش یک اندیشه و فکر جدید است، درحالیکه نوآوری به معنی عملی ساختن آن اندیشه و فکر جدید است.
خلاقیت اشاره به قدرت ایجاد اندیشههای نو و توانایی ترکیب ایدهها در یک روش خاص دارد و نوآوری اشاره به کاربردی ساختن آن افکار و ایدههای نو دارد.
نوآوری یعنی بهکارگیری تفکرات جدید ناشی از خلاقیت که میتواند بهصورت یک کالا، خدمت و یا راهحل و روش جدید برای انجام کارها باشد.
ویژگیهای افراد خلاق
یک فرد خلاق معمولاً ویژگیهای زیر را دارد:
۱. در بیشتر اوقات به اطراف خود توجه زیادی نموده و موضوعات جدیدی برای فکر کردن پیدا میکند.
۲. بسیار کنجکاو و پرسشگر است. همیشه در جستجوی موضوعات جدید و ناشناخته است و پیرامون یک موضوع یا پدیده، سؤالهای متعددی را میپرسد.
۳. به هر موضوع و پدیدهای از جوانب و زوایای مختلف نگاه میکند و معمولاً به شرایط موجود رضایت نمیدهد.
۴. مسائل، موقعیتها و چیزهایی را میبیند که موردتوجه قرار نگرفته یا از دید دیگران پنهان مانده و دربارهی آنها فکر و نظر جدیدی را ارائه میدهد.
۵. به دنبال بهترین راهحلها با صرف کمترین هزینه، زمان و انرژی برای انجام کارها و حل مشکلات است.
۶. مسائل پیچیده را به مسائل ساده ترجیح میدهد و با علاقهمندی زیادی برای یافتن راهحل تلاش میکند.
۷. به تجربه اهمیت زیادی میدهد و به علت موفقیتها و شکستهای خود و دیگران میاندیشد.
موانع خلاقیت
برای بروز خلاقیت در انسان موانع مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها عبارتاند از:
نداشتن یا کمبود اعتمادبهنفس
ترس از شکست و موردانتقاد قرار گرفتن
تمایل به همرنگی با جماعت و شباهت با اکثریت
استفاده کمتر از قدرت مغز و نداشتن تمرکز ذهنی
سیستم خلاقیت مغز
خداوند دانا مغز انسان را طوری طراحی کرده که همیشه و در همهی کارها خلاق نباشد! اگر مغز ما همیشه خلاق بود، زندگی کاملاً غیرممکن میشد. برای مثال برای پوشیدن ۱۱ تکه لباس در صبح ۳۹،۹۱۶،۸۰۰ روش وجود داشت! اگر شما هرکدام از این روشها را تنها در یک دقیقه امتحان کنید، باید ۷۶ سال زندگی کنید و تمام زمان بیداریتان را صرف امتحان کردن روشهای مختلف برای لباس پوشیدن نمایید!
مغز ما بهگونهای طراحی شده که برای برخورد با دنیای ثابت، مدلهای ثابتی را شکل میدهد. این یک مزیت بسیار بزرگ برای ذهن ما است که میتوانیم از آن به بهترین شکل استفاده کنیم؛ یعنی کارهای لازم و درست برای رسیدن به موفقیت را با تکرار زیاد بهصورت عادت دربیاوریم تا با صرف کمترین انرژی و زمان، آن عادتهای درست و مثبت را به کار ببریم تا موفقیت بیشتری کسب کنیم.
خلاقیت ذاتی یا اکتسابی؟
این تصور که خلاقیت ذاتی است، یک برخورد منفی و کاملاً اشتباه است. واقعیت آن است که خلاقیت اکتسابی و قابل یادگیری است. خلاقیت یک مهارت است که هرکسی میتواند آن را یاد بگیرد، تمرین کند و از آن استفاده نماید. خلاقیت را میتوان مثل هر مهارتی، مانند رانندگی، تایپ کردن، آشپزی، نقاشی و… آموخت.
واضح است که همهی افراد نمیتوانند دقیقاً به یک اندازه خلاق باشند، برخی کمتر و برخی بیشتر خلاقیت دارند. درست مانند آن است که بعضی از مردم بهتر رانندگی میکنند؛ اما همه میتوانند مهارت خلاقیت را یاد بگیرند و هرکسی با تمرین بیشتر میتواند به فرد خلاقتری تبدیل شود.
برای خلاقیت روشها و تمرینهای مختلفی وجود دارد که با استفاده از آنها میتوانید به فرد خلاقی تبدیل شوید و از این خلاقیت در زندگی و کارتان استفاده کنید.